5/ Văn hóa Giáo dục(Văn hóa hữu hình)
Từ xa xưa, người dân đã ý thức vấn đề học tập, chữ nho, chữ nôm, được
truyền bá và dạy bằng cách đón thày về nhà . Các làng, các giáp thỏa
thuận dành một số ruộng chung dùng để nuôi thày dạy học . Thông thường
nhà giầu đón thầy về dạy con cháu trong nhà và trẻ con hàng xóm . Người
có chữ nhiều lúc bấy giờ chỉ có cụ Nguyễn Văn Hạnh ( xóm Học ), cụ thi
Hương năm 1909, và vài ba người học trường bưởi ( Hà Nội ) trở về làm
nghề bảo học . Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 toàn xã có 5 người bảo học
và quản lý cấp tổng và được gọi là " Tổng Sư ", tổng sư lúc này có các
cụ :
1/ Cụ Tổng Đa ( Nguyễn Văn Hạnh ), con rể của cụ Dương Văn Dụng ở Linh Tùng thôn , giáp Kim Đường .
2/ Cụ Tổng Chúc ( Nguyễn Văn Trung )
3/ Cụ Tổng Thụ ( Dương Văn Kỷ ), con cụ Dương Văn Bút ở xóm Già, giáp Đông Gia .
4/ Cụ Tổng Lai ( Lê Quang Lai )
5/ Cụ Tổng Tuất ( Dương Văn Nhâm ), con cụ Dương Văn Bút ở xóm Già, giáp Đông Gia
Năm 1922, người dân trong xã cùng nhà nước bảo hộ xây dựng trường
học Huống Thượng, trường có 3 gian, lợp ngói, có trần, cửa kính, cửa
chớp, gọi là Trường Tiểu Học Pháp-Việt Bán Cấp . Trường có lớp Đồng Ấu
A; Đồng Ấu B; lớp dự bị; lớp Sơ Đẳng, số học sinh của trường thường
không quá 50 người trong năm, học chữ Quốc ngữ và chữ Pháp ngữ ( song
ngữ ). Người đầu tiên dạy trường này từ năm 1922 đến 1925 là ông giáo
Thái, quê phố Hàng Vôi ( Hà Nội ); Ông giáo Đản quê Tiên Lữ ( Hưng Yên )
dạy từ 1925 đến 1928; Năm 1928 đến 1931 là ông giáo Nguyễn Văn Cầu,
người thị xã Thái Nguyên. Năm 1931 đến 1934 là ông giáo Lê Văn Xuân về
dạy thay ông giáo Cầu, tiếp từ năm 1934 đến 1935 là ông giáo Trần Văn
Hảo ở xã Phủ Liễn ( thị xã Thái Nguyên ) về thay ông giáo Xuân do đổi
chuyển .
Từ năm 1935 đến 1941, do mất mùa, dân tình đói kém, học
tập giảm sút, trường đóng cửa, gia đình có kinh tế khá thì cho con theo
học trường Tỉnh, gia đình trung bình thì gửi con vào các lớp dạy tư ở
các xóm, còn khá giả hơn thì đón thày về nuôi, dạy tại nhà như cụ Hùng
Thế Hổ ( xóm Bầu ) và Dương Văn Kỷ ( xóm Khấu ), Nguyễn Kim Bảo ( xóm
Trám ), Dương Xuân Dục ( xóm Thông ).
Năm 1938-1939, nhân dân
trong xã cử anh Nguyễn Danh Bảng ra thị xã Thái Nguyên học sư phạm, tốt
nghiệp, về dạy . Trường Tiểu Học Pháp-Việt Bán Cấp dạy lại từ năm 1941
đến hết khóa học 1944-1945 . Sau do tình hình cách mạng và thiếu người
dạy, chủ yếu là đẩy mạnh bình dân học vụ, tập trung cho cuộc kháng chiến
chống Pháp ( 1946-1954 ), hòa bình lập lại, trường lớp lại mở ra, con
em trong xã tiếp tục học tập, hệ thống trường lớp được hình thành và
phát triển tới ngày nay .
Tìm biên Dương Đức Cảnh Doanh
Năm Canh Dần ( 2010 )
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét